twórca, artysta i jego podatki

twórca, artysta
i jego podatki

I. Twórca na działalności gospodarczej:

1.1. - Opodatkowanie na zasadach ogólnych: Twórcy, prowadząc działalność gospodarczą, mogą wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa), co oznacza, że płacą podatek dochodowy według stawek progresywnych 12% i 32% (powyżej 120.000zł dochodu). Kwota wolna od opodatkowania to 30.000zł

1.2. - Podatek liniowy: Alternatywnie, mogą wybrać podatek liniowy w wysokości 19%, niezależnie od wysokości dochodów.

1.3. - Ryczałt: Kolejną opcją jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, gdzie stawki podatku są zróżnicowane w zależności od rodzaju działalności.

Artystom przysługuje kilka stawek ryczałtu w zależności od rodzaju wykonywanej działalności twórczej. Oto szczegóły dotyczące stawek ryczałtu dla różnych kategorii działalności artystycznej:

1.3.1. - Usługi związane z występami artystycznymi:

17% – Stawka ta obowiązuje m.in. dla działalności koncertowej, teatralnej, cyrkowej oraz innych podobnych usług. Dotyczy artystów, którzy występują na scenie, w teatrach, cyrkach i innych miejscach publicznych.

1.3.2. - Twórczość literacka, artystyczna, naukowa, dydaktyczna:

8.5% – Stawka obowiązuje dla osób wykonujących działalność twórczą, literacką, artystyczną, naukową, dydaktyczną oraz inne podobne formy pracy twórczej. Jest to bardzo szeroka kategoria, obejmująca m.in. pisarzy, malarzy, rzeźbiarzy, muzyków, fotografów, reżyserów, naukowców i nauczycieli akademickich.

1.3.3. - Przychody z praw autorskich i pokrewnych:

8.5% – Dotyczy to także dochodów z praw autorskich i pokrewnych. Jeśli artysta uzyskuje przychody z tytułu sprzedaży lub udostępniania swoich dzieł (np. książek, obrazów, muzyki, filmów), może zastosować ryczałt w wysokości 8.5%.

1.3.4. - Usługi reklamowe:

8.5% – Artysta, który dodatkowo świadczy usługi reklamowe (np. występując w reklamach, nagrywając jingles reklamowe), może stosować ryczałt w tej samej wysokości.

1.3.5. - Inne usługi, w tym usługi cyfrowe:

12% – W przypadku artystów zajmujących się m.in. produkcją i dystrybucją treści cyfrowych (np. influencerzy, twórcy treści w mediach społecznościowych), można stosować stawkę 12%.

Każda z tych stawek ma swoje specyficzne zastosowanie, więc ważne jest, aby artysta dokładnie zrozumiał, do której kategorii należy jego działalność, by móc zastosować odpowiednią stawkę. Dzięki temu można zoptymalizować swoje zobowiązania podatkowe.

II. Umowa o dzieło - 50% koszty uzyskania przychodu:

Twórcy mogą skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu, co oznacza, że połowa ich przychodów jest zwolniona z opodatkowania. Ta ulga jest dostępna dla niektórych zawodów twórczych, jak np. pisarze, muzycy, artyści.

Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu jest korzystnym rozwiązaniem podatkowym dla wielu twórców, gdyż pozwala na obniżenie podstawy opodatkowania. Oto szczegółowe zasady, które trzeba spełnić, aby móc z nich skorzystać:

II. 1. - Rodzaje działalności objęte 50% kosztami: Koszty te mogą być stosowane przez osoby wykonujące określone rodzaje działalności twórczej, naukowej, literackiej, artystycznej, publicystycznej i badawczo-rozwojowej. To obejmuje m.in.:

Pisarzy, poetów, dziennikarzy.

Artystów wizualnych (malarzy, rzeźbiarzy, fotografów).

Kompozytorów, muzyków, twórców filmowych.

Naukowców i badaczy publikujących wyniki swoich badań.

Twórców projektów architektonicznych, wzorów użytkowych i przemysłowych.

II.2. - Dokumentacja: Aby skorzystać z 50% kosztów, twórca musi prawidłowo udokumentować swoje przychody oraz rodzaj wykonywanej działalności.

II.2.1 - Podpisanie umowy o dzieło: Umowa o dzieło jest konieczna, aby uzyskać prawa autorskie do przetłumaczonego utworu.

II.2.2 - Przekazanie praw autorskich: Musisz przekazać prawa autorskie do utworu, co oznacza, że nie będziesz już miał praw do wykorzystania tego utworu w przyszłości.

II.3. - Limity stosowania: Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu jest ograniczone rocznym limitem, który wynosi 120 000 zł. Oznacza to, że dla przychodów przekraczających tę kwotę, koszty uzyskania przychodu wynoszą faktycznie poniesione, a nie 50%.

II. 4. - Zgłoszenie do urzędów:
Nie ma formalnego obowiązku zgłaszania chęci stosowania 50% kosztów do urzędu skarbowego. Wystarczy, że twórca wykaże je w swoich zeznaniach rocznych PIT.
Umowa o dzieło podlega rejestracji w ZUS. Rejestracji dokonuje się na druku RUD

II. 5. - Podstawa opodatkowania: Po zastosowaniu 50% kosztów, podstawą do naliczenia podatku dochodowego jest połowa osiągniętego przychodu.

Przykład wyliczeń: Jeżeli twórca osiągnie przychód w wysokości 100 000 zł z działalności objętej 50% kosztami, podstawa opodatkowania wyniesie 50 000 zł (czyli 100 000 zł - 50% x 100 000 zł).

Korzystanie z 50% kosztów uzyskania przychodu może znacząco obniżyć podatek dochodowy, dlatego warto dobrze się zorientować, czy spełnia się warunki do ich zastosowania.

II.6. – 50% koszty a działalność gospodarcza

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) w art. 22 ust. 9 wskazuje kiedy można stosować koszty uzyskania przychodu w wysokości 50%. Dalej art. 22 ust. 12 wyłącza uwzględnienie w rozliczeniu podatkowym kosztów uzyskania przychodu w odniesieniu do działalności gospodarczej (odniesienie do art. 14 PIT).
Jednak można skorzystać z 50% koszty uzyskania przychodu, prowadząc działalność gospodarczą, ale z pewnymi zastrzeżeniami.

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, musisz oddzielić przychody z umów autorskich (z tytułu praw autorskich i pokrewnych) od przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej. Przychody z umów autorskich kwalifikują się do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu, natomiast przychody z działalności gospodarczej muszą być rozliczane na zasadach ogólnych dla działalności gospodarczej.

Jeśli w ramach prowadzenia działalności gospodarczej podpisujesz umowę o dzieło, to z reguły to Ty, jako osoba prowadząca działalność, jesteś płatnikiem zaliczki na podatek dochodowy. Oznacza to, że jesteś zobowiązany samodzielnie obliczyć i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych na podstawie umowy o dzieło.

Natomiast, jeśli jesteś wykonawcą dzieła i zawierasz umowę o dzieło z innym podmiotem (niezwiązanym z Twoją działalnością gospodarczą oraz przychody nie kwalifikujesz jako te z uzyskiwanej działalności), to ten podmiot jest zobowiązany do potrącenia i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia wypłacanego na podstawie umowy o dzieło.

Wszystko zależy od tego, kto jest stroną umowy i w jakim charakterze występuje. W Twoim przypadku, prowadząc działalność gospodarczą i zawierając umowę o dzieło w ramach tej działalności, obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na Tobie.

III. Składki na ubezpieczenia społeczne:

III.1. – Działalność gospodarcza: Składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS) są obliczane na podstawie deklarowanego dochodu. Przy działalności gospodarczej podstawą do ich naliczania jest dochód, ale nie mniej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w danym roku.

III.2. – Umowa o dzieło poza działalnością gospodarczą: generalna zasada według obecnego stanu prawnego (2024 rok) - nie podlega ubezpieczeniom społecznym.
Wyjątek stanowi umowa o dzieło zawarta z pracodawcą. Wówczas przychód z umowy o dzieło i przychód z etatu jest sumowany i jest podstawą obliczenia składek na ubezpieczenie społeczne (nie dotyczy to pracownika na urlopie bezpłatnym)

IV. Składka zdrowotna:

IV.1. – Działalność gospodarcza: Składka zdrowotna jest obliczana od podstawy, którą stanowi dochód z działalności gospodarczej.
Wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% podstawy wymiaru składki (brak możliwości pomniejszenia podatku o zapłaconą składkę zdrowotną).
W przypadku podatku liniowego odlicza się 4,9% podstawy (może być zaliczona do kosztu uzyskania przychodu lub odliczona od dochodu przed opodatkowaniem).
Przy ryczałcie stawki są zryczałtowane.
IV.2. – Umowa o dzieło poza działalnością gospodarczą: – generalna zasada według obecnego stanu prawnego (2024 rok) - nie podlega ubezpieczeniom społecznym.
Wyjątek stanowi umowa o dzieło zawarta z pracodawcą. Wówczas przychód z umowy o dzieło i przychód z etatu jest sumowany i jest podstawą obliczenia składek na ubezpieczenie społeczne (nie dotyczy to pracownika na urlopie bezpłatnym)

V. rozliczenie podatku VAT

V.1. - Zarejestrowanie jako czynny podatnik VAT: Twórca musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, aby mógł rozliczać VAT z tytułu sprzedaży dzieł.

V.2. - Stawka VAT:

V.2.1 - W Polsce stawka VAT na dzieła sztuki wynosi 8%. Jeśli artysta jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, musi naliczać tę stawkę do swoich cen i odprowadzać ją do urzędu skarbowego.

V.2.2 - Twórcy, takie jak tłumacze i pisarze, stosują standardową stawkę VAT w wysokości 23%. Jest to zgodne z przepisami ustawy o VAT, która określa, że standardowa stawka VAT wynosi 23%1

V.3. - Zwolnienie podmiotowe: Artysta może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, jeśli jego obroty nie przekraczają 200.000 zł rocznie. W takim przypadku sprzedaż dzieł sztuki nie podlega opodatkowaniu VAT.

V.4 - Rozliczenie VAT: Artysta musi regularnie składać deklaracje VAT (miesięcznie lub kwartalnie), w których informuje o swoich sprzedażach, naliczonych VAT i zalegających należnościach.