mechanizm podzielonej płatności
i
biała lista
i
biała lista
I. Mechanizm podzielonej płatności (MPP, split payment):
Mechanizm podzielonej płatności (MPP), czyli split payment, polega na tym, że płatność za towar lub usługę, zrealizowana przez nabywcę specjalnym przelewem – tak zwanym komunikatem przelewu, nie trafia w całości na rachunek odbiorcy, ale zostaje rozdzielona na kwotę netto i podatek VAT.
Mechanizm podzielonej płatności mogą stosować wyłącznie podatnicy VAT, którzy opłacają transakcje przelewem w PLN.
KIEDY STOSOWAĆ
Obecnie obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności jest stosowany, gdy faktury za transakcje spełniają łącznie następujące warunki:
• należność ogółem wynikająca z faktury (tj. wartość brutto całej faktury) przekracza 15 tys. zł,
• choćby jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych (określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT),
• sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT.
Lista towarów i usług objętych obowiązkowym MPP jest dość długa.
Dotyczy ona wrażliwych gałęzi gospodarki i podzielona jest na sekcje, w których wymieniono poszczególne towary i usługi. Lista zawiera ok. 150 pozycji, w tym m.in.:
Dotyczy ona wrażliwych gałęzi gospodarki i podzielona jest na sekcje, w których wymieniono poszczególne towary i usługi. Lista zawiera ok. 150 pozycji, w tym m.in.:
• usługi budowlane,
• usługi oraz wyroby jubilerskie (srebro, złoto, aluminium, miedź),
• usługi związane ze zbieraniem odpadów i odzyskiwaniem surowców,
• dostawa elektronicznych układów scalonych, komputerów, dysków twardych, telefonów, telewizorów, aparatów fotograficznych i kamer cyfrowych oraz oprogramowania,
• części samochodowe oraz motocyklowe,
• niektóre artykuły spożywcze (np. oleje),
• artykuły chemiczne (np. atramenty),
• węgiel oraz paliwa (np. benzyna czy części do silników)
• dostawa płyt, arkuszy, folii i pasów z tworzyw sztucznych, wszelkiego rodzaju wyrobów ze stali
Faktury na kwoty poniżej 15 tys. zł podlegają rozliczeniu na ogólnych zasadach, tzn. MPP w takim przypadku jest dobrowolny.
Mechanizmu podzielonej płatności nie możesz stosować, jeśli:
• jesteś konsumentem (nie prowadzisz działalności gospodarczej)
• jesteś przedsiębiorcą, który otrzymuje faktury bez kwoty podatku VAT, na przykład od podatników zwolnionych z VAT
• rozliczasz się gotówką lub kartą.
Uwaga! Nie możesz zastosować mechanizmu podzielonej płatności w przypadku otrzymania przed dostawą towarów czy świadczeniem usług dokumentu zwanego potocznie fakturą „pro forma”. Dokument ten nie jest fakturą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.
PROFORMA
Pro forma nie jest dokumentem księgowym; nie stosuje się do niej przepisów dotyczących faktur.
Przepisy prawa nie przewidują obowiązku umieszczania na pro formie zapisu MPP (mechanizm podzielonej płatności). Nie ma jednak przeszkód, aby w przypadkach takich podatnicy wystawiali pro formy z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Zasady wystawiania pro form nie są bowiem uregulowane przepisami prawa, a w konsekwencji podatnicy mają swobodę w zakresie treści tych dokumentów, w związku z czym nie ma przeszkód, aby umieszczali na nich dowolne adnotacje.
W sytuacji, gdy pro forma dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r., za które kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, a kontrahent dokona zapłaty za taki towar lub usługę z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności przed otrzymaniem faktury, powinien wystąpić do Spółki o zwrot środków i dokonać płatności w sposób zgodny z przepisami prawa.
ZALICZKA
Mechanizm podzielonej płatności można zastosować do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury. W przypadku zapłaty zaliczek w komunikacie przelewu podatnik – w miejsce numeru faktury – wpisuje „zaliczka”.
KOMPENSATA
Jeśli rozliczenie następuje w formie potrąceń, obowiązkowy MPP nie będzie mieć zastosowania do wysokości potrącanej kwoty.
Split payment może być zarówno obowiązkowy, jak i dobrowolny
Dobrowolny mechanizm podzielonej płatności ma zastosowanie wtedy, gdy faktura nie dokumentuje sprzedaży towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT ani nie przekracza 15.000 zł. W takim przypadku nabywca może zdecydować, że zapłata za fakturę dla kontrahenta nie zostanie dokonana za pomocą split paymentu.
Choć to nabywca decyduje, że opłaci fakturę w taki sposób, sprzedawca może zastrzec, iż nie chce stosować MPP. Zapłata taka powinna wywierać takie same skutki prawne jak w sytuacji, w której nie zastosowano split paymentu. Sprzedawca może jednak na drodze cywilnej dochodzić odszkodowania, jeśli umowa nie przewidywała zastosowania split paymentu.
Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności występuje wtedy, gdy na fakturze znajdzie się chociaż jedna pozycja z załącznika nr 15 do umowy o VAT i faktura ta przekroczy kwotę 15.000 zł. W takim przypadku żadna ze stron – ani nabywca, ani sprzedawca – nie decydują o sposobie zapłaty. Należność musi zostać przelana na konto sprzedawcy z zastosowaniem mechanizmu split payment. Jeśli jest to przypadek obowiązkowego MPP, sprzedawca na fakturze musi zawrzeć adnotację o „mechanizmie podzielonej płatności”.
Co jednak w sytuacji, gdy tego nie zrobi? W takim przypadku nabywca i tak musi zastosować podzieloną płatność, samodzielnie weryfikując, czy jest to konieczne (np. ze względu na towary lub usługi z załącznika lub kwotę transakcji przewyższającą 15.000 zł).
Sankcje za niestosowanie obowiązkowego MPP
Sankcja dla sprzedawcy
Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno – skarbowego stwierdzi, że jako sprzedawca (firma), pomimo obowiązku, nie oznaczyłeś faktury zwrotem „mechanizm podzielonej płatności”, ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Będzie to kwota odpowiadająca 30% kwoty podatku VAT z faktury, przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług objętych MPP. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą za te wykroczenie poniosą odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 180 stawek dziennych (może być to nawet 5,4 mln zł).
Jeśli źle oznaczyłeś fakturę, możesz uniknąć sankcji, jeżeli twój kontrahent (nabywca) opłacając ją, zastosuje podzieloną płatność.
Sankcje dla kupującego
Jeżeli jako kupujący, pomimo obowiązku, nie rozliczysz się w systemie MPP, urząd skarbowy ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku VAT przypadającej na towaru lub usługi objęte MPP. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, poniosą za te wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych (może być to nawet 21,6 mln zł).
Jeżeli zapłacisz za fakturę poza systemem MPP (np. zwykłym przelewem), możesz uniknąć sankcji, jeżeli sprzedawca prawidłowo rozliczy podatek VAT przypadający na tę sprzedaż.
Jeśli zapłacisz za fakturę z pominięciem MPP, taki wydatek (płatność) nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu.
II. Biała lista
Biała lista to wykaz podatników VAT, którzy są uprawnieni do otrzymywania płatności za dostawy towarów lub usług. Ustawodawca nakłada na przedsiębiorców obowiązek sprawdzania, czy numer, na który przelewają pieniądze w związku z transakcją, jest zgodny z numerem zamieszczonym na białej liście.
Obowiązek weryfikowania kontrahenta z białą listą podatników dotyczy transakcji, gdzie:
Obowiązek weryfikowania kontrahenta z białą listą podatników dotyczy transakcji, gdzie:
- dostawca jest czynnym podatnikiem VAT,
- wartość brutto transakcji wynosi co najmniej 15 tys. zł.
Białą listę podatników VAT znajdziemy na stronie internetowej Ministerstwa Finansów oraz CEIDG.
Prowadzi ją szef Krajowej Administracji Skarbowej. Jest to lista w postaci elektronicznej, za pomocą której możemy uzyskać dane dotyczące przedsiębiorców, min. takie jak:
- nazwa firmy lub imię i nazwisko płatnika,
- NIP, REGON,
- adres,
- numer rachunku bankowego,
- informacja o tym, czy podmiot jest czynnym płatnikiem VAT,
- ewentualne informacje o odmowach rejestracji, wykreśleniu z rejestru, przywrócenie jako podatnika VAT oraz prawne uzasadnienie tych decyzji.
Kiedy stosować białą listę
Biała lista jest stosowana w przypadkach, gdy wartość transakcji przekracza 15 tysięcy złotych lub gdy transakcja dotyczy towarów i usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności (MPP).
Sankcje za dokonanie płatności na rachunek spoza białej listy:
1. Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów: Jeśli przedsiębiorca dokonał płatności na inny rachunek niż wskazany na białej liście, nie będzie mógł zaliczyć tej płatności do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Solidarna odpowiedzialność za zaległości podatkowe: Przedsiębiorca będzie ponosił solidarną odpowiedzialność ze swoim kontrahentem za zaległości podatkowe w sytuacji, gdy kontrahent nie zapłaci należnego podatku VAT od transakcji.
W celu uniknięcia sankcji należy poinformować naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla sprzedawcy w ciągu 7 dni od dokonania takiej płatności na formularzu ZAW-NR o płatności na rachunek bankowy, który nie znajduje się na białej liście.